Бугарски новинар: Киро Глигоров е човекот што го призна процесот на дебугаризација
01 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
На 1 јануари 2012 година, во својот дом, на 94-годишна возраст почина Киро Глигоров, првиот претседател на независна Република Македонија. Десет години по неговата смрт, неговиот лик сè уште предизвикува контроверзии и поделени мислења во македонската јавност и пошироко.
Во паркот „Жена борец“ во центарот на Скопје денес стои неколку скулптури, дел од нив поставени во рамки на проектот „Скопје 2014“ на владата на Никола Груевски. Една од нив ја прикажува седницата на АСНОМ од 2 август 1944 година во манастирот „Прохор Пчински“, кога се поставија темелите на македонската државност во рамките на Југославија, а подоцна и на самостојна Македонија.
Меѓу мраморните фигури на учесниците е и Киро Глигоров, кој во тоа време бил млад адвокат. Интересен историски факт е дека пред Втората светска војна, Глигоров побарал дозвола да работи како адвокат од бугарскиот цар Борис III, во своето барање прикажувајќи се како „вистински Бугарин“.
И покрај значењето што го има за македонската државност, денес во Скопје нема негов голем споменик, освен булеварот и едно училиште што го носат неговото име. Ова изгледа чудно ако се има предвид колку монументи од „Скопје 2014“ сè уште стојат недопрени, со исклучок на споменикот на Андон Лазов-Кьосето, кој беше отстранет по падот на Груевски.
Сепак, се очекува еден ден да се подигне споменик на Глигоров, ако не заради друго, тогаш барем поради неговото јавно излагање во парламентот дека процесот на дебугаризација во Македонија е целосно завршен, и дека бугарската самосвест останува само во неколку семејства. Оваа негова изјава остана запаметена и според некои ја потврдува антибугарската основа на македонизмот.
Глигоров ја изгради својата политичка кариера претежно во Белград, а во Скопје се врати дури по распадот на Југославија, кога беше повикан да ја води новата македонска држава како претседател. Претседателот на првиот повеќепартиски парламент го избра за прв човек на независна Македонија и токму тој, на 8 септември 1991 година, ги соопшти резултатите од референдумот со кој Македонија стана суверена држава.
Денес неговите поддржувачи гордо нагласуваат дека Македонија ја напушти Југославија без испукан куршум и дека токму Глигоров имал заслуга за тоа. Особено се издвојува неговата дипломатска вештина, која ја демонстрираше во 1992 година, кога успеа да договори повлекување на ЈНА од територијата на Македонија.
Истовремено, некои аналитичари сметаат дека Србија, односно Милошевиќ, не сакале да отворат нов фронт, бидејќи Македонија и онака била во нивната сфера на влијание, а Глигоров како „стар белградски кадар“ таму го гарантирал тоа влијание.
Друг дел од „митологијата“ за Глигоров е и фактот дека во 1993 година, на македонски јазик, говорел пред Генералното собрание на ОН кога Македонија беше примена како 181-ва членка. Сепак, критичарите потсетуваат дека тоа стана возможно по признавањето од страна на Бугарија на 15 јануари 1992 година, и дека земјата беше примена во ОН под името „Поранешна југословенска република Македонија“ (БЈРМ), кое остана со децении, сè до Преспанскиот договор.
Во однос на соседите, Глигоров водеше политика на еднаква дистанца кон сите четири земји со кои Македонија граничи. Овој пристап, според многумина, го одразуваше стравот од прекумерно врзување за Истокот или Западот, на сметка на добри односи Север-Југ.
Во 1994 година Глигоров се кандидираше за претседател преку СДСМ. Изборите се одржаа заедно со парламентарните, а партијата во кампањата го занемари својот кандидат. Во последен момент, кога кандидатот на ВМРО-ДПМНЕ, Љубиша Георгиевски, водеше во анкетите, Глигоров драматично се обрати со „Не ме оставајте сам“, што ја мобилизираше партијата и му донесе победа уште во првиот круг.
Исто така, на 5 октомври 1995 година, врз него беше извршен атентат во центарот на Скопје, кој за малку ќе го чинеше живот. По овој напад, повторно се засилија сомневањата и репресиите врз луѓето со бугарска самосвест, а меѓу првите осомничени се споменуваше и бугарската компанија „Мултигруп“, која се обидуваше да влезе на македонскиот пазар.
И денес, споменот за Киро Глигоров останува истовремено симбол на мирното осамостојување на Македонија, но и потсетник на контроверзите околу македонскиот идентитет и неговото обликување по Втората светска војна.
Автор: Костадин Филипов
Последни вести
Бугарски новинар: Киро Глигоров е човекот што го призна процесот на дебугаризација
01 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
На 1 јануари 2012 година, во својот дом, на 94-годишна возраст почина Киро Глигоров, првиот претседател на независна Република Македонија. Десет години по неговата смрт, неговиот лик сè уште предизвикува контроверзии и поделени мислења во македонската јавност и пошироко.
Во паркот „Жена борец“ во центарот на Скопје денес стои неколку скулптури, дел од нив поставени во рамки на проектот „Скопје 2014“ на владата на Никола Груевски. Една од нив ја прикажува седницата на АСНОМ од 2 август 1944 година во манастирот „Прохор Пчински“, кога се поставија темелите на македонската државност во рамките на Југославија, а подоцна и на самостојна Македонија.
Меѓу мраморните фигури на учесниците е и Киро Глигоров, кој во тоа време бил млад адвокат. Интересен историски факт е дека пред Втората светска војна, Глигоров побарал дозвола да работи како адвокат од бугарскиот цар Борис III, во своето барање прикажувајќи се како „вистински Бугарин“.
И покрај значењето што го има за македонската државност, денес во Скопје нема негов голем споменик, освен булеварот и едно училиште што го носат неговото име. Ова изгледа чудно ако се има предвид колку монументи од „Скопје 2014“ сè уште стојат недопрени, со исклучок на споменикот на Андон Лазов-Кьосето, кој беше отстранет по падот на Груевски.
Сепак, се очекува еден ден да се подигне споменик на Глигоров, ако не заради друго, тогаш барем поради неговото јавно излагање во парламентот дека процесот на дебугаризација во Македонија е целосно завршен, и дека бугарската самосвест останува само во неколку семејства. Оваа негова изјава остана запаметена и според некои ја потврдува антибугарската основа на македонизмот.
Глигоров ја изгради својата политичка кариера претежно во Белград, а во Скопје се врати дури по распадот на Југославија, кога беше повикан да ја води новата македонска држава како претседател. Претседателот на првиот повеќепартиски парламент го избра за прв човек на независна Македонија и токму тој, на 8 септември 1991 година, ги соопшти резултатите од референдумот со кој Македонија стана суверена држава.
Денес неговите поддржувачи гордо нагласуваат дека Македонија ја напушти Југославија без испукан куршум и дека токму Глигоров имал заслуга за тоа. Особено се издвојува неговата дипломатска вештина, која ја демонстрираше во 1992 година, кога успеа да договори повлекување на ЈНА од територијата на Македонија.
Истовремено, некои аналитичари сметаат дека Србија, односно Милошевиќ, не сакале да отворат нов фронт, бидејќи Македонија и онака била во нивната сфера на влијание, а Глигоров како „стар белградски кадар“ таму го гарантирал тоа влијание.
Друг дел од „митологијата“ за Глигоров е и фактот дека во 1993 година, на македонски јазик, говорел пред Генералното собрание на ОН кога Македонија беше примена како 181-ва членка. Сепак, критичарите потсетуваат дека тоа стана возможно по признавањето од страна на Бугарија на 15 јануари 1992 година, и дека земјата беше примена во ОН под името „Поранешна југословенска република Македонија“ (БЈРМ), кое остана со децении, сè до Преспанскиот договор.
Во однос на соседите, Глигоров водеше политика на еднаква дистанца кон сите четири земји со кои Македонија граничи. Овој пристап, според многумина, го одразуваше стравот од прекумерно врзување за Истокот или Западот, на сметка на добри односи Север-Југ.
Во 1994 година Глигоров се кандидираше за претседател преку СДСМ. Изборите се одржаа заедно со парламентарните, а партијата во кампањата го занемари својот кандидат. Во последен момент, кога кандидатот на ВМРО-ДПМНЕ, Љубиша Георгиевски, водеше во анкетите, Глигоров драматично се обрати со „Не ме оставајте сам“, што ја мобилизираше партијата и му донесе победа уште во првиот круг.
Исто така, на 5 октомври 1995 година, врз него беше извршен атентат во центарот на Скопје, кој за малку ќе го чинеше живот. По овој напад, повторно се засилија сомневањата и репресиите врз луѓето со бугарска самосвест, а меѓу првите осомничени се споменуваше и бугарската компанија „Мултигруп“, која се обидуваше да влезе на македонскиот пазар.
И денес, споменот за Киро Глигоров останува истовремено симбол на мирното осамостојување на Македонија, но и потсетник на контроверзите околу македонскиот идентитет и неговото обликување по Втората светска војна.
Автор: Костадин Филипов
Последни вести
Бугарски новинар: Киро Глигоров е човекот што го призна процесот на дебугаризација
01 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
На 1 јануари 2012 година, во својот дом, на 94-годишна возраст почина Киро Глигоров, првиот претседател на независна Република Македонија. Десет години по неговата смрт, неговиот лик сè уште предизвикува контроверзии и поделени мислења во македонската јавност и пошироко.
Во паркот „Жена борец“ во центарот на Скопје денес стои неколку скулптури, дел од нив поставени во рамки на проектот „Скопје 2014“ на владата на Никола Груевски. Една од нив ја прикажува седницата на АСНОМ од 2 август 1944 година во манастирот „Прохор Пчински“, кога се поставија темелите на македонската државност во рамките на Југославија, а подоцна и на самостојна Македонија.
Меѓу мраморните фигури на учесниците е и Киро Глигоров, кој во тоа време бил млад адвокат. Интересен историски факт е дека пред Втората светска војна, Глигоров побарал дозвола да работи како адвокат од бугарскиот цар Борис III, во своето барање прикажувајќи се како „вистински Бугарин“.
И покрај значењето што го има за македонската државност, денес во Скопје нема негов голем споменик, освен булеварот и едно училиште што го носат неговото име. Ова изгледа чудно ако се има предвид колку монументи од „Скопје 2014“ сè уште стојат недопрени, со исклучок на споменикот на Андон Лазов-Кьосето, кој беше отстранет по падот на Груевски.
Сепак, се очекува еден ден да се подигне споменик на Глигоров, ако не заради друго, тогаш барем поради неговото јавно излагање во парламентот дека процесот на дебугаризација во Македонија е целосно завршен, и дека бугарската самосвест останува само во неколку семејства. Оваа негова изјава остана запаметена и според некои ја потврдува антибугарската основа на македонизмот.
Глигоров ја изгради својата политичка кариера претежно во Белград, а во Скопје се врати дури по распадот на Југославија, кога беше повикан да ја води новата македонска држава како претседател. Претседателот на првиот повеќепартиски парламент го избра за прв човек на независна Македонија и токму тој, на 8 септември 1991 година, ги соопшти резултатите од референдумот со кој Македонија стана суверена држава.
Денес неговите поддржувачи гордо нагласуваат дека Македонија ја напушти Југославија без испукан куршум и дека токму Глигоров имал заслуга за тоа. Особено се издвојува неговата дипломатска вештина, која ја демонстрираше во 1992 година, кога успеа да договори повлекување на ЈНА од територијата на Македонија.
Истовремено, некои аналитичари сметаат дека Србија, односно Милошевиќ, не сакале да отворат нов фронт, бидејќи Македонија и онака била во нивната сфера на влијание, а Глигоров како „стар белградски кадар“ таму го гарантирал тоа влијание.
Друг дел од „митологијата“ за Глигоров е и фактот дека во 1993 година, на македонски јазик, говорел пред Генералното собрание на ОН кога Македонија беше примена како 181-ва членка. Сепак, критичарите потсетуваат дека тоа стана возможно по признавањето од страна на Бугарија на 15 јануари 1992 година, и дека земјата беше примена во ОН под името „Поранешна југословенска република Македонија“ (БЈРМ), кое остана со децении, сè до Преспанскиот договор.
Во однос на соседите, Глигоров водеше политика на еднаква дистанца кон сите четири земји со кои Македонија граничи. Овој пристап, според многумина, го одразуваше стравот од прекумерно врзување за Истокот или Западот, на сметка на добри односи Север-Југ.
Во 1994 година Глигоров се кандидираше за претседател преку СДСМ. Изборите се одржаа заедно со парламентарните, а партијата во кампањата го занемари својот кандидат. Во последен момент, кога кандидатот на ВМРО-ДПМНЕ, Љубиша Георгиевски, водеше во анкетите, Глигоров драматично се обрати со „Не ме оставајте сам“, што ја мобилизираше партијата и му донесе победа уште во првиот круг.
Исто така, на 5 октомври 1995 година, врз него беше извршен атентат во центарот на Скопје, кој за малку ќе го чинеше живот. По овој напад, повторно се засилија сомневањата и репресиите врз луѓето со бугарска самосвест, а меѓу првите осомничени се споменуваше и бугарската компанија „Мултигруп“, која се обидуваше да влезе на македонскиот пазар.
И денес, споменот за Киро Глигоров останува истовремено симбол на мирното осамостојување на Македонија, но и потсетник на контроверзите околу македонскиот идентитет и неговото обликување по Втората светска војна.
Автор: Костадин Филипов